Wat is een Hoax?

Tegenwoordig verspreidt nieuws zich razendsnel. Met social media kanalen als Facebook en Twitter kan een bericht de wereld in geslingerd worden, om vervolgens duizenden keren gedeeld te worden. Zo’n bericht kan zich in mum van tijd als een olievlek verspreiden, waarbij het nog maar de grote vraag is of het ‘echt’ of ‘nep’ informatie is. Bij neppe informatie spreekt men vaak van een ‘hoax’, een vorm van fake news. Bij een hoax worden de berichten vaak supersnel gedeeld om een onware boodschap te verspreiden, zonder dat men er erg in heeft. Voorbeelden hiervan zijn zogenaamde winacties, gebakken spons vondsten voor honden óf bekende Bitcoin-investeerders die zelf nog nooit een Bitcoin hebben aangeraakt. In dit bericht leggen we de betekenis van hoax uit en laten we enkele voorbeelden van een hoax in praktijk zien.

De Betekenis van ‘Hoax’

Voordat we antwoord geven op de vraag: wat is een hoax is het belangrijk om eerst even stil te staan bij de definitie hoax. Je spreekt dit uit als ‘hooks’, dus niet als ‘ho-aks’. Het woord is afkomstig uit Engeland en is staat eigenlijk voor ‘een broodje aap verhaal’, zoals we dat in Nederland veelal zeggen. Hoewel het voor velen nog een vraagteken waar de naam hoax vandaan komt, is het hoogstwaarschijnlijk een samentrekking van de woorden Hocus en Pocus.

Synoniemen voor het woord hoax

Om je de strekking van het woord hoax beter te laten begrijpen, heb ik wat synoniemen op een rij gezet die vergelijkbaar zijn met een hoax.

• Fake News
• 1 april grap
• Broodje aap verhaal
• Virusgerucht
• Nepvirus
• Paniekvirus
• Bedrog
• Fopperij
• List

Zoals je kunt zien gaat het bij een hoax echt om een gerucht of grap wat als nep nieuws bestempeld kan worden.

Gebakken spons voor honden: het praktijkvoorbeeld van een Hoax

Een interessant voorbeeld van een hoax die onlangs nog erg populair leek op Facebook, was het verhaal van gebakken spons voor honden. Gebruikers deelden massaal berichten over vondsten van gebakken spons, wat volgens dodelijk zou kunnen zijn voor honden. Honden zouden de gebakken spons opeten, waarna deze uit zou zetten in het darmkanaal van de honden wat zou kunnen lijden tot verstoppingen.

Dit verhaal bleek hét voorbeeld van een hoax: zo meldde met Medisch Centrum voor Dieren dat zij nog nooit meldingen of dieren binnen hebben gekregen die gebakken spons gegeten zouden hebben.

Meer voorbeelden van een Hoax

Je hebt vast een van onderstaande verhalen wel eens voorbij zien komen op social media:

• Het winnen van een prachtige Jeep, omdat een eerdere Griekse winnaar de prijs niet zou kunnen innen.
• Bekende personen als Matthijs van Nieuwkerk, John de Mol of Alexander Klöpping die je aanraden om Bitcoins te kopen (hier lopen nog steeds rechtszaken tegen)
• Een gedeelte van het fortuin van Bil Gates (€ 1000,- om precies te zijn) krijgen, voor het doorsturen van een e-mail.
• ‘De Grote Donorshow’ in Nederland, waarbij er zelfs kamervragen werden gesteld. Dit bleek uiteindelijk te gaan om een stunt om meer aandacht te vragen voor donoren.

Hoe kun je een hoax herkennen?

Het is soms erg lastig om een hoax te herkennen, dit is ook hetgeen wat een hoax zo makkelijk doet verspreiden. Het gaat vaak om een boodschap die het delen waard is, je wilt anderen hier graag zo snel mogelijk van op de hoogte brengen. Wat kenmerken van een hoax op een rij:

• Wordt vaak door ongelooflijk veel mensen gedeeld
• Er zijn vaak ook vergelijkbare internationale versies van het verhaal
• Bevat vaak veel onwaarheden (het lijkt vaak te mooi of te bizar om waar te zijn)
• Het gaat in veel gevallen om kansen en/of de mogelijkheid om iets te winnen

Tegenwoordig zijn steeds meer virusscanners in staat om een hoax via de e-mail te herkennen en deze te markeren als spam. Neem vooral een kijkje bij de beste online virusscanners op dit moment.